Aynı zamanda vertebral kırık olarak adlandırılan bir omurga kırığı, spinal kolonun omurgasını etkileyen bir kırıktır. Omurga kırıklarının çoğu türü omurilik yaralanmasında önemli bir risk oluşturur. Ani bir travmadan sonra, eğer omurgadaki kırık dengesiz ise yani, iç veya dış fiksasyon olmaksızın omurların hizalanmasında muhtemel bir değişiklik varsa omurga yaralanması (veya zaten zedelenmiş omurganın kötüleşmesi) riski vardır.

Hastanın yaşına, sağlık durumuna, omurgadaki kırığın/yaralanmanın yerine, türüne ve nedenine göre omurga kırığı kaynama süresi değişiklik gösterir.

Omurga Kırıklarının Nedeni Nedir?
Omurga kırığının kaynama süresini etkileyen şeylerin başında kırığın nedeni gelmektedir. Düşmeler veya travmalar omurga kırığı oluşturabilir. Bu yaralanmaların çoğunda ameliyat gerekmez, ancak büyük kırıklar derhal ve uygun bir şekilde tedavi edilmedikçe, ciddi uzun süreli problemlere neden olabilir.

Omurga kırıkları, sıklıkla osteoporotik hastalardaki minör travmadan sonra görülen ağrılı sıkıştırma kırıklarından, patlama kırıkları ve trafik kazası veya yüksekten düşme ile oluşan kırık çıkıklar gibi daha ağır yaralanmalara kadar uzanır. Bu ciddi yaralanmalar spinal kasılma ve ağrı riski yüksek spinal instabilite ile sonuçlanır. Omurga çökme kırıklarının en yaygın nedeni osteoporozdur ve 50 yaş üstü kişilerde en sık görülür. Osteoporoz veya kemiklerin zayıflaması ağrılı vertebral kompresyon kırıklarına neden olabilir.

Düşme gibi omurgaya harici bir güç uygulandığında, bu güç yükü desteklemek için vertebral kolon içindeki kemiğin yeteneğini aşabilir. Bu, omurga gövdesinin ön kısmının ezilmesine ve sıkıştırılarak kırılmasına neden olabilir. Tüm vertebral kolon kırılırsa patlamaya neden olur. Sıkıştırma hafifse hafif ağrı ve minimal şekil bozukluğu yaşanır. Sıkıştırma şiddetli, omurilik veya sinir köklerini etkiliyorsa, şiddetli ağrı ve öne eğilmiş bir deformite (kifoz) yaşanır.

Stres kırıkları (spondiloliz) spinal vertebranın (bel kemiğinin) deformitesi olup, genellikle kendiliğinden düzelir ve ağrı gider. Bununla birlikte, ezilmiş kemik yeterince iyileşmezse, bazen ağrı devam edebilir. Şiddetli osteoporoz vakalarında, öne eğilme kadar basit bir hareket “ezilme fraktürü” veya spinal kompresyon kırığı yaratmaya yeterli olabilir.

Omurga Kırıklarının Tedavisi
Çoğu omurga kırığı 12 hafta boyunca korse ile immobilizasyon desteği sağlanarak tedavi edilir. Bu destek, ağrıyı azaltmaya ve deformiteyi önlemeye yardımcı olur. Omurga kırığı kaynama süresi normal koşullarda korse kullanımının yeterli olduğu vakalarda yaklaşık 12 haftadır denilebilir. Elbette hastanın yaşına ve sağlık durumuna göre bu süre uzayabilir. Genelde trafik kazası veya yüksekten düşme sonucu oluşan kırık çıkıkların kaynama süresi çok daha uzundur. Çünkü şiddetli vakalar ameliyat gerektirebilir.

Vertebroplasti yani kapalı omurga ameliyatı kompresyon kırıklarının tedavisinde kullanılabilen yeni bir cerrahi işlemdir. Bu işlemde, cerrah sıkıştırılmış omurgaya kateter yerleştirir. Kateter, kırılmış omurgaya vertebral kolonu stabilize eden ve sertleştiren kemik çimentosu enjekte etmek için kullanılır. Bu işlemin omurga kırığı ağrısının azalmasına veya ortadan kalkmasına, omurga kırığı kaynama süresinin kısalmasına, hareketliliğe hızlı bir geri dönüşün sağlanmasına ve yatak istirahatinden kaynaklanan kemik kaybını önlemeye yardımcı olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, omurga deformitesini düzeltmez.

Kifoplasti, röntgen kılavuzluğunda vertebral kolona bir tüp sokulmasını ve bunu takiben şişirilebilir bir kemik tamponunun yerleştirilmesini içerir. Sırtta küçük bir kesi yapılır. Şişirildikten sonra tampon, omur gövdesini özgün yüksekliğine geri getirirken, kemik çimentosu ile doldurulacak bir boşluk oluşturur. Çimento çatlakları ve boşlukları kapatır ve omurların yeniden çökmesini önler. Boşluk dolduktan sonra tüp çıkarılır ve kesi dikilir.

Omurga Kırığı Cerrahisi
Omurga kırıklarında ameliyat omurganın bütünlüğünün bozulduğu ya da omurilik kanalına kemik girdiği zaman mutlaka yapılmalıdır. Bu ameliyatlarda kırılan omur alt ve üst seviyelerinden vida ve metal çubuklarla sabitlenir.

Omurga kırığı ameliyatı öncesi var olan güç kaybı ve diğer nörolojik arazların bası ortadan kaldırılarak ve omurganın bütünlüğü sağlanarak düzeltilmesi amaçlanır. Kırık yerine göre ve şiddetine göre alınan sonuçlar çok değişkenlik gösterebilmektedir.